(Christendom en Slavernij was te zien tot 22 september.)
Op het moment is in het Catharijne Convent in Utrecht ‘Christendom en slavernij. Een Nederlands verhaal’ te zien. Aan de hand van historische bronnen, onderbelichte perspectieven, oude en nieuwe kunst krijg je inzicht in de vaak onbesproken relatie tussen het christendom en het Nederlandse slavernijverleden. Het christendom had een cruciale invloed op het denken over slavernij. Zowel de voor- als tegenargumenten werden uit de Bijbel gehaald. Dit had een impact op miljoenen mensen wereldwijd.
‘Christendom en slavernij’ werpt licht op een complexe en beladen geschiedenis. De tentoonstelling bestrijkt alle gebieden waar Nederland in het koloniale verleden actief was. Het omspant de periode van 1596 – het moment waarop voor het eerst een schip met tot slaaf gemaakte mensen aanmeerde in Middelburg – tot nu.
Nederlanders raakten letterlijk met de Bijbel in de hand betrokken bij slavernij. Op de schepen voeren koopmannen en predikanten samen uit om de dubbele boodschap van commercie en christendom te verspreiden. Dominees overzee kregen vaak een aantal tot slaaf gemaakte mensen ter beschikking, en kerken profiteerden van de welvaart die met slavernij werd verdiend. Ondanks de dominante steun voor slavernij waren er in de Nederlandse koloniale periode ook tegenstemmen.
Tentoonstelling ontwerp
Voor wie niet houdt van het lezen van teksten zijn er video’s door de tentoonstelling heen met teksten van Marielle van Sauers en gespeeld door acteur en dominee zoon Gustav Borreman die de bezoekers inhoudelijk door de tentoonstelling begeleid aan de hand van een aantal vragen: Welke argumenten gebruikten mensen om het christelijk geloof te verenigen met de uitbuiting van andere mensen, of zich daar juist tegen te verzetten? Waarom voelden sommige tot slaafgemaakte mensen zich aangesproken door het christelijk geloof? Hoe verliep de interactie tussen de religies van de tot slaaf gemaakte mensen en het christendom van de Nederlanders? Welke rol speelden de kerken in de uiteindelijke afschaffing van slavernij? En hoe wordt er nu naar dit verleden gekeken?
Gustav Borreman
De charismatische Borreman spreekt de mensen aan, zijn prettige stem maakt dat iedereen luistert, en ik zie ze nadenken over wat hij zegt en de vragen die hij ze stelt, en op zoek gaan naar antwoorden. De antwoorden zijn te vinden in de werken die de verschillende perspectieven van Nederlanders ten tijde van slavernij vertegenwoordigen in documentatie, archief materiaal en oude schilderijen. Het ten tijden niet gedocumenteerde perspectief van tot slaaf gemaakte en gekoloniseerde mensen werd door gastcurator Vincent van Velsen zorgvuldig gecomplementeerd met kunstwerken gemaakt door hedendaagse Nederlandse kunstenaars met gekoloniseerde voorouders die een gezicht krijgen en hun rechtmatige plek in de geschiedenis krijgen.
Boekje lezen
Voortschrijdend inzicht
Het valt me op hoe intens de bezoekers –vooral oorspronkelijke bevolking van Nederland, de doelgroep van deze tentoonstelling- de video’s van begin tot eind ervaren, en daarnaast ook hun tijd nemen echt alle werken in zich opnemen en alle begeleidende teksten in de verstrekte dikke brochure te lezen. Als de geschiedenis vanuit verschillende perspectieven eindelijk goed geïntegreerd word in de canon en curricula in het onderwijs, geeft dat op termijn in musea, voor kunstenaars en bij publiek, hopelijk ruimte aan ongebreidelde verbeelding en verwondering over hoe het verder moet met zijn allen (incluis meer-dan-mensen), iets wat de toekomst wel kan gebruiken denk ik.
Jorgen Gario
Remy Jungerman
Ruben Cabenda
Jerrold Saija
Hedendaagse kunstenaars: patricia kaersenhout, Jörgen Gario, Rita Maasdamme, Jerrold Saija, Natasja Kensmil, Nelson Carrilho, Kenneth Aidoo, Remy Jungerman, Ruben Cabenda, Femke Dix en Dion Rosina. Curator: Madelon Grant en gastcurator hedendaagse kunst: Vincent van Velsen. Theatrale videotour: teksten Marielle van Sauers; acteur (en domineezoon) Gustav Borreman. Serana Angelista is verantwoordelijk voor het grafisch ontwerp van de tentoonstelling. Bureau Namelok maakt het ruimtelijk ontwerp.
Christendom en Slavernij
Nog te zien t/m 22 september, 2024
Catharijne Convent, Lange Nieuwstraat 38, 3512 PH Utrecht
T: 030-2313835
E: info@catharijneconvent.nl
Leave a Reply